Mòn mỏi chờ máu chọn

Mắc Thalassemia, lại mang nhóm máu hiếm, khiến nhiều bệnh nhân luôn sống trong trạng thái lay lắt đợi để được truyền máu.

Chờ được tiếp đúng loại máu

Chị Quách Thị M, 31 tuổi (trú tại TP Hồ Chí Minh) đang có đợt điều trị tại trung tâm Thalassemia của Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương cho biết, trước đây, thấy người xanh xao, thi thoảng chị cũng đi khám. Mỗi lần như vậy chị lại được bác sĩ cho uống bổ sung viên sắt. Sau này khi phát hiện mang bệnh Thalassemia, chị M không điều trị vì kinh tế quá khó khăn. Những ngày gần đây khi về quê thăm gia đình tại Ninh Bình, sức khỏe sa sút, chị buộc phải vào viện. Tại Ninh Bình, chị M được truyền máu nhưng cứ truyền vào là lại sốt. Các bác sĩ cho biết chị rơi vào trường hợp máu chọn (một loại máu rất hiếm) và chuyển lên Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương.

Tuy nhiên, do là loại máu đặc biệt nên Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương cũng rất khó khăn mới có thể cung cấp được.

PGS.TS. Bùi Thị Mai An - Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương cho biết, theo định nghĩa quốc tế thì những người có nhóm máu RH - được coi là những người máu hiếm. Tuy nhiên, đến giờ thì máu RH - không còn được coi là quá hiếm bởi có những người bệnh mang các nhóm máu phổ biến như A, B, AB, O nhưng vẫn bị rơi vào trường hợp máu rất hiếm vì ẩn chứa những kháng nguyên đặc biệt. Với những trường hợp đó, rất khó có máu để truyền cho người bệnh.

Thạc sĩ Nguyễn Thị Thu Hà - Phó Giám đốc Trung tâm Thalassemia - Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương phân tích kỹ hơn về những người có máu đặc biệt này. Theo Thạc sĩ Hà, có đến gần 400 loại kháng nguyên trong máu và mỗi người lại mang một kiểu máu với các kháng nguyên khác nhau. Ở những cơ thể bình thường, việc nhận máu chỉ cần đúng nhóm nhưng với những người có kháng nguyên đặc biệt và phải truyền máu liên tục như các bệnh nhân Thalassemia thì nhận đúng nhóm máu chưa đủ mà còn phải nhận máu có đúng các đặc điểm riêng biệt về kháng nguyên (nhóm máu chọn). Nếu không trùng khớp, người bệnh tiếp tục bị vỡ hồng cầu dẫn đến thiếu máu trầm trọng hơn. Và càng truyền sai loại máu thì càng khiến cơ thể người bệnh sinh ra nhiều kháng thể chống lại các kháng nguyên trong máu đã được truyền vào.

Theo quy định của quốc tế và Việt Nam, các xét nghiệm về nhóm máu chỉ phân biệt nhóm máu mà chưa xét nghiệm đến loại máu đó mang những kháng nguyên nào. Mặc dù hiện Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương đã làm được kỹ thuật nhưng để tìm ra các kháng nguyên cụ thể cho một trường hợp thì số tiền lên đến 2 triệu đồng. Số tiền này có thể không phải là lớn so với tiền điều trị của những người mang bệnh. Tuy nhiên, để thực hiện cho cả ngân hàng máu lại rất khó. Mỗi năm có hàng trăm nghìn người hiến máu nhưng xét nghiệm tại các tỉnh hiện mới chỉ cho phép kiểm tra người cho thuộc nhóm máu nào chứ chưa thể thực hiện được xem máu đó mang kháng nguyên nào.

Chính vì vậy, những người bệnh mang trong mình loại máu hiếm có rất ít cơ hội được tiếp cận đúng loại máu mình cần. Có những trường hợp mang bệnh Thalassemia đến Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương rất nhiều lần nhưng không thể có máu phù hợp để truyền và thường lại phải tiếp tục sống trong cảnh thiếu máu và đợi máu.

Những giọt nước mắt bất lực

Cũng chính vì không thành lập được một ngân hàng máu có thông tin cụ thể về các kháng nguyên mà các bác sĩ ở Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương nhiều lần phải ngậm ngùi chứng kiến sự bất lực của y học trước mạng sống của bệnh nhân Thalassemia.

Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Hà cho biết, nhiều bệnh nhân có máu chọn đã không thể tiếp tục sống vì không có máu để truyền. Một bệnh nhân nữ từng điều trị bệnh tan máu bẩm sinh ở nhiều nơi. Bệnh nhân này càng truyền máu thì hồng cầu càng vỡ, các chỉ số về máu giảm xuống dưới mức an toàn. Bệnh nhân được xác định có máu chọn và được chuyển đến Viện Huyết học - Truyền máu Trung ương trong tình trạng bị sốt, rất yếu vì thiếu máu trầm trọng và có nguy cơ tử vong ngay. Không thể tìm ra được người có cùng loại máu với bệnh nhân, sau khi được sự đồng ý của người nhà, các bác sĩ quyết định truyền máu cùng nhóm với hy vọng cứu sống bệnh nhân tức thì rồi tìm loại máu trùng hợp sau. Tuy nhiên, sau một thời gian ngắn, bệnh nhân tử vong vì không thể tìm được loại máu trùng hợp.

Chị Hà tâm sự, những lần như thế, chị và đồng nghiệp đều buồn bã mất nhiều ngày vì cảm thấy mình bất lực, vô dụng trước những điều biết rõ mà không thể làm gì cứu được bệnh nhân.

Nhớ về những bệnh nhân đã từng phải xa rời cuộc sống khi còn quá trẻ như thế, chị Hà và các y, bác sĩ ở Trung tâm Thalassemia lại nghĩ về những bệnh nhân có máu chọn đang phải điều trị tại Trung tâm. Có rất nhiều người mang loại máu đặc biệt đang phải mòn mỏi đợi chờ máu. Họ ước ao, trong điều kiện về khoa học hiện tại, họ có thể giúp được nhiều bệnh nhân tan máu bẩm sinh sống khỏe mạnh hơn và sẽ không còn bệnh nhân Thalassemia nào phải chết tức tưởi chỉ vì thiếu máu để truyền.

Theo Báo đại biểu nhân dân